Ostatnio przeczytane : Rzeź Nankinu (1997,2013 PL) - Iris Chang by bartheek

View this thread on steempeak.com
· @bartheek ·
$5.05
Ostatnio przeczytane : Rzeź Nankinu (1997,2013 PL) - Iris Chang
<center>**Wstęp**</center>

Witam wszystkich Steemian bardzo serdecznie w kolejnym wpisie na moim blogu. Tym razem chciałbym Państwu przedstawić książkę "**Rzeź Nankinu**" autorstwa **Iris Chang**, o której dowiedziałem się mniej więcej w grudniu ubiegłego roku od @lesiopm, który ją zrecenzował w [tym poście](https://steemit.com/polish/@lesiopm/ostatnio-przeczytalem-20-rzez-nankinu-iris-chang) na swoim blogu, a także [napisał artykuł](https://steemit.com/polish/@lesiopm/zdarzylo-to-sie-81-lat-temu-poczatek-masakra-nankinskiej) o tym niechlubnym wydarzeniu w historii japońskiej armii, jakim była "**masakra nankińska**". 

W końcu udało mi się przeczytać tę książkę (brak wolnego czasu, praca, obowiązki w domu, itd...) podczas sierpniowego urlopu i ją zrecenzować (znając życie, tekst będzie powstawał pewnie 3 lata - *dop. red. na szczęście tylko 3 miesiące*). Teraz mam problem, ponieważ jest to obszerny temat... wręcz temat rzeka i nie wiem od czego zacząć. Czy od krótkiej lekcji historii, czy najpierw od prezentacji książki i biografii autorki. Jeśli zapanuje chaos w tej notce, to przepraszam. Postaram się przy etapie "montażu" i "postprodukcji" jakoś to sklecić do kupy żeby to jakoś wyglądało.

Jak wspominała autorka w swojej książce, tak zwana "masakra nankińska" była dosyć nieznanym i przemilczanym faktem w najnowszej historii świata, a przynajmniej do drugiej połowy lat 90, kiedy to ukazała się opisywana przeze mnie książka. Większość świata wiedziała o Holokauście i o tym co wyprawiali Naziści w Europie podczas II wojny światowej. Ale o tym co wyprawiali Japończycy w Azji Wschodniej w latach 30 i 40, mało kto wiedział. Sam o zbrodniach III Rzeszy i o Oświęcimiemiu się dowiedziałem mniej więcej na początku lat 90, kiedy miałem około 7-8 lat i to był dla mnie szok. Być może byłem w pierwszej, może drugiej klasie podstawówki, a dowiedziałem się od... kolegi z klasy. Początkowo myślałem, że buja, ale moi rodzice oraz dziadkowie to potwierdzili i pytali się skąd ja to wiem. Nie chciało mi się wierzyć, że ludzie mogą być do czegoś takiego zdolni. Wtedy mniej więcej dowiedziałem się o Katyniu, choć jeszcze na początku lat 90 to był temat tabu i nie mówiło się o tym głośno. Już nie pamiętam skąd się o tym dowiedziałem. Nieważne, bo odbiegam od tematu. Nie jestem w stanie potwierdzić, ani zaprzeczyć tezy postawionej przez Iris Chang o Nankinie. Być może ludzie przed 1997 rokiem nie byli świadomi tego, co tam się stało na przełomie 1937 i 1938 roku. Ja o "masakrze nankińskiej" dowiedziałem się pod koniec lat 90 XX wieku, być może to był rok 1998. Mogłem wtedy chodzić do 8 klasy szkoły podstawowej, lub do 1 klasy technikum. W każdym razie był to mniej więcej ten sam czas, kiedy ukazała się ta książka. Też jest to całkiem prawdopodobne, że cały świat dowiedział się o tej zbrodni ludobójstwa właśnie z książki Iris Chang. Pamiętam jak w telewizji pokazywali zdjęcia i urywki filmów z Nankinu, nagrane amatorskimi kamerami, na przykład jak zakopywali ludzi żywcem. Pamiętam, że w okolicach 2009 roku obejrzałem film fabularny o tym wydarzeniu. To był chyba chiński film fabularny, zrobiony techniką z czarno-białymi zdjęciami. Nie jestem pewien na 100% czy to nie był czasem film ["**Miasto życia i śmierci**" ("*Nanjing! Nanjing!*")](https://m.filmweb.pl/film/Miasto+%C5%BCycia+i+%C5%9Bmierci-2009-468403) z 2009 roku, ale wydaje mi się, że tak. To był jeden z takich filmów, które można umieścić w serii filmów, które mną wstrząsnęły. Będę musiał sobie odświeżyć ten film.

***

<center>**Iris Chang**</center><center>![4227a37b-29c9-4f7f-bc57-64c8cf306e3d (1).jpg](https://cdn.steemitimages.com/DQmRKSQniur4KPyHBHhvzZYyNE3ikBsxiBkSZRCpwjZT6ft/4227a37b-29c9-4f7f-bc57-64c8cf306e3d%20(1).jpg)</center><center>Źródło zdjęcia : https://news.cgtn.com/news/32457a4e31637a6333566d54/share.html</center>

Autorka książki **Iris Chang**, a właściwie *Iris Shun-Ru Chang* była amerykańską pisarką chińskiego pochodzenia. Urodziła się 28 marca 1968 roku w Princeton w stanie New Jersey, a zmarła w 9 listopada 2004 roku w wieku 36 lat, poprzez popełnienie samobójstwa spowodowanego załamaniem psychicznym i depresją. 

Iris Chang pochodzi z rodziny inteligenckiej. Jej mamą była profesor z Harvardu **Ying-Ying Chang**, która urodziła się w 1940 roku podczas japońskiej okupacji. Jej rodzina po drugiej wojnie światowej, a dokładniej w 1949 roku przeniosła się na Tajwan, uciekając przed wojną domową i dopiero formującym się komunistycznym reżimem. W 1962 roku została absolwentką uniwersytetu na Tajwanie (National Taiwan University). Następnie wyjechała do USA, by studiować chemię i biologię na Uniwersytecie Harvard, którego absolwentką została w 1967 roku. W międzyczasie poznała i poślubiła w 1964 roku hardvardzkiego doktora fizyki **Shau-Jin Changa**. Kiedy Iris Chang miała roczek, jej rodzice przenieśli się do stanu Illinois w 1969 roku i tam zaczęli pracę jako wykładowcy na Uniwersytecie w Champaign–Urbana. Mama Iris Chang była wykładowcą na wydziale mikrobiologii, natomiast ojciec wykładał na wydziale fizyki. Osiem lat po śmierci autorki, mama Iris Chang w lipcu 2012 roku wydała książkę "**The Woman Who Could Not Forget: Iris Chang Before And Beyond The Rape Of Nanking**", będącą obszerną biografią autorki. 

Młoda Iris od najmłodszych lat życia słyszała od swoich dziadków o masakrze w Nankinie, którzy byli świadkami tego wydarzenia i którym udało się je przeżyć. Iris Chang od najmłodszych lat lubiła czytać, powiększać swoją wiedzę, a w czasie studiów lubiła także pisać teksty. W 1985 roku została absolwentką University Laboratory High School w Urbana. Na początku uczyła się w klasie o profilu komputerowym /informatycznym, by pod koniec studiów zmienić kierunek na dziennikarstwo. W 1989 roku otrzymała tytuł naukowy bachelor's degree (odpowiednik polskiego tytułu... licencjata) na University of Illinois w Urbana–Champaign. W międzyczasie pisała jako "wolny strzelec" artykuły do poczytnych pism, między innymi do "New York Timesa", a także poznała swojego przyszłego męża Bretta Douglasa, z którym ślub wzięła w 1991 roku. Brett Douglas był inżynierem w firmie Cisco Systems. 
Następnie Iris Chang otrzymała tytuł master's degree (odpowiednik polskiego magistra) podczas seminariów w Johns Hopkins University,  znajdującym się w mieście Baltimore (stan Maryland). 

W pierwszej połowie lat 90 XX Iris rozpoczęła pracę nad książką, którą mam zamiar opisać. Zbierając do niej materiały zwiedziła kawał świata. Pojechała do Chin, by porozmawiać z żyjącymi jeszcze świadkami "masakry nankińskiej", czy też do Niemiec w okolice Hamburga, aby odnaleźć rodzinę Johna Rabe. 

Iris Chang była autorką trzech książek: "**Nić jedwabników**" ("*Thread of the Silkworm*") z 1995 roku, "*The Rape of Nanking: The Forgotten Holocaust of World War II*" z 1997 roku i "**Chińczycy w Ameryce**" ("*The Chinese in America*") z 2003, ale najbardziej znana była druga z kolei, czyli "**Rzeź Nankinu**" ("*The Rape of Nanking: The Forgotten Holocaust of World War Two*"), która została wydana w 60 rocznicę tego wydarzenia. 

Promocja dwóch ostatnich książek była bardzo wyczerpującą fizycznie i psychicznie dla autorki, zwłaszcza promocja "Rzezi Nankinu", która trwała około 1,5 roku. W tym czasie pisarka zjezdziła kawałek świata, by promować tę książkę. Przy "Chińczykach w Ameryce" promocja tej książki zajęła około 5 tygodni. Te trasy były bardzo wyczerpujące fizycznie, jak i psychicznie, dlatego pisarka postanowiła sobie zrobić przerwę pomiędzy promocją "Rzezi Nankinu", a wydaniem "Chińczyków w Ameryce". Ponadto ekstremistyczne japońskie środowiska prawicowe groziły Iris Chang śmiercią. Cały czas dostawała listy z pogróżkami, co zapewne mogło się przyczynić do pogorszenia stanu psychicznego pisarki. W czasie przerwy pomiędzy pisaniem książek, w 2002 roku pisarka urodziła syna - Christophera. 

Tuż przed śmiercią Iris Chang zaczęła pracę nad czwartą książką o "**bataańskim marszu śmierci**" z kwietnia 1942 roku. Najprawdopodobniej książka ta nosiłaby tytuł "*Bataan Death March*" gdyby się ukazała.

Bataański marsz śmierci był jedną z najgorszych zbrodni wojennych dokonanych przez Japończyków na jeńcach wojennych w czasie drugiej wojny światowej. 10 kwietnia 1942 roku około 70-80 tysięcy filipińskich i amerykańskich żołnierzy musiało przejść w nieludzkich warunkach (w dżungli przy temperaturze 43°C), dystans około 160 km z Bataan do obozu koncentracyjnego O'Donell. Wielu z jeńców zmarło na choroby tropikalne takie jak malaria. Przypuszcza się, że w czasie przemarszu mogło zginąć od 8000 do 18000 żołnierzy. Niestety książka ta nigdy się nie ukazała. 


W sierpniu 2004 roku podczas podróży do Louisville w stanie Kentucky, Iris Chang przeżyła załamanie nerwowe, przez co pisarka trafiła do szpitala psychiatrycznego. Tam lekarze zdiagnozowali u niej psychozę maniakalno-depresyjną. Choroba przejawiała się tym, iż pisarka była przekonana, że cały czas jest śledzona i inwigilowana przez CIA. Pisarka nie cierpiała ówczesnego prezydenta USA George'a W. Busha i po ponownym wybraniu go na ten urząd, choroba pisarki się pogłębiła. Jak wspominał w epilogu książki mąż Iris Chang, pisarka kupiła sobie rewolwer do obrony. Niestety narzędzie to przyczyni się do zakończenia życia pisarki. 

Otóż 9 listopada 2004 roku w okolicach godziny 9:00 rano na poboczu drogi niedaleko Los Gatos w Kalifornii znaleziono w samochodzie zwłoki kobiety. To była Iris Chang, która popełniła samobójstwo strzelając sobie w głowę ze swojego rewolweru. Podobno pisarka wsadziła sobie do ust lufę swojego rewolweru i pociągnęła za język spustowy broni. Pojutrze minie 15 rocznica śmierci pisarki. 

***

<center>**Masakra nankińska**</center>

<center>*Zakopywanie ludzi żywcem.*</center><center>![NankingPOWsBuriedAlive1937KeystoneHultonGetty-56a043443df78cafdaa0b9dc.jpg](https://cdn.steemitimages.com/DQmREj4srUoqyT1CJtgVTc2bcuDpus34GjW8mUU7eFzhebE/NankingPOWsBuriedAlive1937KeystoneHultonGetty-56a043443df78cafdaa0b9dc.jpg)</center><center>[Źródło zdjęcia :](https://www.thoughtco.com/the-nanking-massacre-1937-195803)</center>

**Masakrą nankińską**, zwaną także **gwałtem nankińskim** nazywa się działania Cesarskiej Armii Japońskiej w ówczesnej stolicy Chin - Nankinie, który był kontrolowany głównie przez wojsko nacjonalistycznego Kuomintangu, dowodzonego przez **Czang Kaj-szeka**. Od 13 grudnia 1937 roku, aż do lutego 1938 roku, Cesarska Armia Japońska pod dowództwem generała **Iwane Matsui** dopuściła się okropnej zbrodni ludobójstwa na mieszkańcach Nankinu, oraz stacjonujących tam żołnierzach. 

Geneza "masakry nankińskiej" znajduje się w wybuchu drugiej wojny japoński-chińskiej, która trwała od 7 lipca 1937 roku do 2 września 1945 roku. Początek wojny dał tak zwany "**incydent na moście Marco Polo**”, zwany także jako "*bitwa o most Lugou*", który uważa się jako preludium do drugiej wojny światowej i który miał być pretekstem do rozpoczęcia kolejnej wojny. Dnia 7 lipca 1937 starły się **Chińska Narodowa Armia Rewolucyjna** z **Cesarską Armią Japońską** niedaleko twierdzy Wanping. W nocy z 7 na 8 lipca 1937 roku starała się Cesarska Armia Japońska z wojskami Kuomintangu i Chińskiej Narodowej Armii Rewolucyjnej. Pomiędzy wojskami były tarcia od końca czerwca 1937 roku. Japończycy oskarżyli Chińczyków o pokrywania ich żołnierzy i wysłali ultimatum, że jeśli Chińczycy nie pozwolą na inspekcję twierdzy Wanping, to otworzą ogień. Oczywiście Chińczycy to ultimatum odrzucili, a Japończycy przystąpili do ostrzału artyleryjskiego twierdzy Wanping bronionej przez Chińską Narodową Armią Rewolucyjną. Wraz z ostrzałem artyleryjskim Japońska piechota wspomagana czołgami przystąpiła do szturmu twierdzy. Obronę twierdzy prowadziło 1000 chińskich żołnierzy, którzy wkrótce otrzymali ogromne posiłki, dzięki czemu wojska japońskie musiały się wycofać na drugi brzeg rzeki. Po bitwie przystąpiono do negocjacji pokojowych, które ostatecznie zakończyły się fiaskiem. Wkrótce Japończycy przystąpili do generalnego szturmu, który okazał się sukcesem. Wkrótce most i twierdza Wanping zostały zajęte przez Cesarską Armię Japońską. Następnie Japończycy 30 lipca 1937 roku zajęli Pekin, później Japończycy po morderczych walkach zajęli Szanghaj 11 listopada 1937 roku, po czym skierowali się w kierunku stolicy Chin - Nankinu. 

Szacuje się, że od chwili wybuchu drugiej wojny japońsko -chińskiej w lipcu 1937 roku, aż do rozpoczęcia tej zbrodni w grudniu 1937 roku, Nankin opuściło (ewakuowano się) około 50% ludności. W chwili wykroczenia wojsk japońskich do miasta 13 grudnia 1937 roku, w Nankinie pozostało około 500 tysięcy ludzi (z miliona mieszkańców), głównie cywili, w tym około 100 tysięcy wojska Kuomintangu. Część wojska zdążyła się ewakuować na drugi brzeg rzeki Jangcy z oblężonego przez Japończyków Nankinu, tuż przed wkroczeniem Cesarskiej Armii Japońskiej. Inni porzucali mundury i udawali cywili, aby nie stać się jeńcami wojennym. Masakra nankińska była to jedna z najbrutalniejszych zbrodni ludobójstwa dokonanych przez wojskowych w czasach nowożytnych i być może w historii ludzkości w ogóle. 

Chociaż generał Iwane Matsui wydał wyraźny rozkaz żołnierzom, by ograniczyli oni swoje mordercze zapędy i zminimalizowali oni kontakty z ludnością cywilną. Żołnierze jego rozkaz zignorowali, przez co później Matsui będzie miał wyrzuty sumienia i będzie się obwiniał za tę zbrodnię, ale i też... nie uniknie kary śmierci w Międzynarodowym **Trybunale Wojskowm dla Dalekiego Wschodu** (MTWDW), w skrócie znanym jako **Trybunał Tokijski** (odpowiednik Procesów Norymberskich). Generał Iwane Matsui został stracony 23 grudnia 1948 roku w Tokio. W czasie "masakry nankińskiej" generał Iwane Matsui się rozchorował na gruźlicę i nie mógł pełnić swoich obowiązków przez pierwsze 3 tygodnie masakry. Jedynie wsiadł na konia i triumfalnie wjechał do Nankinu 13 grudnia 1937 roku, po czym udał się na rekonwalescencję i został zastąpiony. Jego następcą i dowódcą wojsk był **Książę Yasuhiko Asaka**, spokrewniony z  **Cesarzem Hirohito** (był jego stryjem) i to on wydał rozkaz żołnierzom, by ci dali upust swojej złości. I to właśnie żołnierze wysłuchali jego rozkazu, ignorując rozkazy generała Iwane Matsui. Kiedy ten wrócił po rekonwalescencji do Nankinu, podobno się załamał, po czym wydał rozkaz zaprzestania zbrodni. Oczywiście Książę Yasuhiko Asaka wywinął się spod Trybunału Tokijskiego i dożył sędziego wieku. Yasuhiko Asaka zmarł 12 kwietnia 1981 roku w wieku 92 lat. Jedyna "kara" jaka go spotkała, to w 1947 roku było usunięcie go z rodziny cesarskiej przez Amerykanów, co też było jednym z warunków kapitulacji Japonii, by później zostać biznesmenem. 

Szacuje się, że przez około 6-8 tygodni trwania "masakry nankińskiej" od grudnia 1937 do lutego 1938 roku mogło zginąć od około 50 tysięcy, nawet do około 400 tysięcy ludzi. Japończycy we własnej obronie podawali śmieszną liczbę od kilkuset do 3000 ludzi, w co raczej nikt wtedy nie uwierzył. Liczba ta niestety nie jest możliwa do ustalenia, ale szacuje się, że mogło zginąć tam co najmniej 300 tysięcy ludzi. 

Początkowo dokonywano egzekucji chińskich jeńców wojennych, ale morderstwa nie ominęły ludności cywilnej. Szacuje się, że większość ze 100 tysięcy pojmanych chińskich żołnierzy, jeńców wojennych, zostało rozstrzelanych nad brzegiem rzeki Jangcy. Mniejsze grupy były ścinane mieczami samurajskimi. Mówiło się, że ciała pomordowanych chińskich żołnierzy rozciągały się aż po horyzont, ale także zostały zabrane przez prąd rzeki Jangcy i widziane były w Szanghaju. Ale Japończykom to nie wystarczało i od pierwszych chwil po wkroczeniu do miasta zaczęło się mordowanie ludności cywilnej. Dowódcy japońskich wojsk na przykład zakładali się, który zetnie więcej głów Chińczyków przy pomocy samurajskiego miecza i robili sobie "zawody". Często japońscy żołnierze podpalali ludzi żywcem, zakopywali żywcem, nadziewali ludzi a zwłaszcza dzieci na bagnety (podobno w ten sposób "wyciągano" ciężarnym kobietom płody z brzucha), zrzucano ludzi z miejskich murów, masowo rozstrzeliwywano, wieszano ludzi za... języki. Ponadto niedaleko Nankinu działała **Jednostka 1644**, która podobnie jak bardziej (nie)sławna **Jednostka 731** przeprowadzała eksperymenty na ludziach, schwytanych mieszkańcach Nankinu. Bardzo popularny wśród japońskich żołnierzy był gwałt na chińskich kobietach. Nie oszczędzali najmłodszych dziewczynek, w wieku od 6-8 lat, czy też kobiet w podeszłym wieku. To, co opisała Iris Chang w tej książce to był horror. Często bywało tak, że jedna kobieta była non stop gwałcona przez oddział żołnierzy. W większości przypadków darowano im życia, ale czasami się zdarzało, że je zabijano. Tym, którym cudem udawało się przeżyć, były kalekami do końca życia. Szacuje się, że w czasie "masakry nankińskiej" mogło być zgwałconych od około 20 tysięcy do 80 tysięcy kobiet. Często się zdarzało tak, że żołnierze dokonywali gwałtów na oczach członków rodziny, po czym wszystkich zabijali. Ja słyszałem wcześniej o "masakrze nankińakiej" i mniej więcej wiedziałem co tam się działo, ale po przeczytaniu tej książki... zwątpiłem. 

***

<center>![rzez_Nankinu (1).jpg](https://cdn.steemitimages.com/DQmW1gARJpnGiTg4KVFB2ek6ZqLDngMXUB6SsHFJML6srgj/rzez_Nankinu%20(1).jpg)</center><center>[Źródło :](https://lubimyczytac.pl/ksiazka/163261/rzez-nankinu)</center>

"**Rzeź Nankinu**" (oryginalny tytuł to "*The Rape of Nanking: The Forgotten Holocaust of World War Two*") jest to bestselerowa książka autorstwa **Iris Chang**, której pierwsze wydanie ukazało się w 1997 roku. Natomiast na wydanie polskie musieliśmy czekać aż do 30 stycznia 2013 roku. Książka ukazała się dzięki wydawnictwu **Wielka Litera**, natomiast przekładem na język polski zajął się Konrad Godlewski. W 2011 roku ukazało się nowe wydanie książki, wzbogacone o komentarz w epilogu męża zmarłej Iris Chang - Bretta Douglasa, w którym wspomina jak poznał żonę, częściowo opisuje biografię autorki, czy też okoliczności powstawania tej książki, oraz okoliczności śmierci Iris Chang. Pierwotnie książka liczyła sobie około 290 stron, natomiast to nowsze wydanie, wzbogacone o komentarz byłego męża autorki, liczy sobie około 320 stron. Obecnie książka ta nie jest dostępna w sprzedaży, nawet w wersji elektronicznej w postaci e-booka, a jej cena na rynku wtórnym osiąga wysokie ceny.

Sama książka składa się dziesięciu rozdziałów (nie licząc wstępu i epilogu), które zawarły się w trzech częściach. 


Książkę otwiera króciutka **Przedmowa**, napisana przez profesora **Williama C. Kirby'ego**, który był szefem Wydziału Historii na Uniwersytecie Harvarda, ale także profesorem historii współczesnych Chin. 

Następnie mamy **Wprowadzenie** napisane już przez samą **Iris Chang**. Tutaj autorka stawia tezę o niejednoznacznej dacie wybuchu drugiej wojny światowej, z czym się zgadzam, ponieważ niejednokrotnie słyszałem tę tezę, nawet z ust mojego "mentora" Grzecha40. Dla nas Polaków to może być herezja, bo wiadomo, my jesteśmy jedynym słusznym i "najlepsiejszym" narodem na tym świecie i wiadomo, że druga wojna światowa zaczęła się 1 września 1939 roku. Mogło tak być, ponieważ w odwecie Anglia i Francja wypowiedziały Niemcom wojnę dwa dni później, 3 września 1939 roku. Na przykład Rosjanie uważają datę wybuchu drugiej wojny światowej nie jako 17 września 1939 roku, a na 21 czerwca 1941 roku, kiedy to III Rzesza napadła na Związek Radziecki i dla Rosjan (i nie tylko) rozpoczęła się Wielka Wojna Ojczyźniana. Dla Amerykanów będzie to data 7 grudnia 1941 roku, kiedy to Japonia zaatakowała amerykańską bazę wojskową Pearl Harbor na Hawajach. Na przykład dla mieszkańców Etiopii (w ówczas Abisynii) będzie to rok 1935, kiedy to faszystowskie Włochy napadły na Abisynię. Dla części Hiszpanów będzie to rok 1936 i wybuch wojny domowej, w której oprócz faszystowskich wojsk dowodzonych przez generała Franco, walczyli żołnierze z innych państw. Dla Czechów i Słowaków wybuch drugiej wojny światowej zapewne będzie datowany na jesień 1938 roku, kiedy to po konferencji w Monachium III Rzesza anektowała (zajęła) część Czechosłowacji, a z drugiej utworzyła marionetkowe państwo. Dla Chińczyków druga wojna światowa mogła się zacząć w lipcu 1937 roku, od wybuchu drugiej wojny japoński-chińskiej. Dla innej grupy Chińczyków druga wojna światowa zaczęła się jeszcze wcześniej, kiedy Japonia jeszcze nie była członkiem "Osi" Rzym - Berlin - Tokio, bo już we wrześniu 1931 roku. Wtedy Japończycy ubzdurali sobie, że oderwą Mandżurię od Chin. Powody tego były dwa. Pierwszy powód był taki, że Mandżuria była bogata w zasoby mineralne. Drugi był taki, że Japończycy chcieli poszerzyć swoją "przestrzeń życiową", podobnie jak Niemcy w czasach III Rzeszy (tzw. *Lebensraum*), gdyż Japonia była wtedy przeludniona. 18 września 1931 roku w okolicach godziny 21:00 Japończycy przeprowadzili prowokację (tak zwany "**incydent mukdeński**" (coś jak "prowokacja gliwicka" przeprowadzona przez Niemcy w 1939 roku, co dało pretekst by nas napaść 1 września 1939 roku), gdzie wysadzili w powietrze tory kolejowe, które były pod kontrolą japońską, a następnie ostrzelali swój pociąg, oraz swoich  żołnierzy patrolujących tory, którzy mieli za zadanie chronić tą kolej. Doszło do wymiany ognia, a następnie Japończycy kilka godzin później zaatakowali chińskie koszary wojskowe, które znajdowały się w pobliżu. Co w rezultacie dało pretekst Japończykom na rozpoczęcie działań wojennych przeciwko Chinom. Dowodzący chińskim wojskiem **Zhang Xueliang**, oraz dowodzący prawicowymi bojówkami Kuomintangu **Czang Kaj-szek** nie podjęli walki i już niedługo, bo na początku (18 lutego) 1932 roku Mandżuria stała się marionetkowym państwem zależnym od Japonii - Mandżuko. Niedługo potem, bodajże w 1934 roku zostało przemianowane na Cesarstwo, a na tron Japończycy posadzili ostatniego Cesarza Chin - **Puyi**, ale w rzeczywistości on nie sprawiał żadnej władzy. Oczywiście opisuję to w ogromnym skrócie, ponieważ jest to ogromny temat na osobny artykuł. W dalszej części wprowadzenia Iris Chang przedstawia historię swojej rodziny i w skrócie przedstawia swoją biografię, ale także życiorysy swoich rodziców. 

Następnie mamy zasadniczą **Część Pierwszą książki**, w której autorka opisuje genezę napaści Japonii na kraje Azji Wschodniej i cofa się do czasów, kiedy to Japonia była podzielona na małe państewka, o podziale klas w japońskim społeczeństwie, o kodeksie honorowym Japończyków, o ich obyczajach, mentalności i systemie wartości moralnej. Następnie w ogromnym skrócie Iris Chang opisuje ekspansję Japonii na inne kraje Azji Wschodniej, w tym na Chiny, czy Koreę. Autorka opisuje, jak to w XIX wieku, w krótkim czasie Japonia z kraju rolniczego nagle stała się potęgą militarną w tej części świata. Następnie autorka opisuje wojny japoński-chińskie, począwszy od napaści Japończyków na Rosję na początku XX wieku, później napaści na Mandżurię we wrześniu 1931 roku. 

Praktycznie cała pierwsza część to zapis ekspansji Japonii na terenie Azji Wschodniej, opis masakry nankińskiej, a ponadto przybliżenie sylwetek ludzi, którzy utworzyli w Nankinie Międzynarodowe Strefy Bezpieczeństwa i pomagali tutejszej ludności, w tym pochodzący z Hamburga, mieszkający od 30 lat **John Rabe**, który był... Nazistą i przewodniczącym tutejszego oddziału NSDAP. Na terenie niemieckiej ambasady utworzył on Międzynarodową Strefę Bezpieczeństwa, w której schronienie otrzymało około 200 tysięcy Chińczyków. Nazywany był także nankińskim Oscarem Schindlerem. Wielokrotnie wykorzystywał swoje koneksje, aby ratować ludzi, często też krzyczał i policzkował pijanych japońskich żołnierzy. Japończycy ze względu na noszoną opaskę ze swastyką się go bali, a to chyba przez to, że pod koniec 1936 roku Japonia przystąpiła do paktu antykominternowskiego, czyli do "Osi" Rzym - Berlin - Tokio. Po prostu nie chcieli chyba popaść Hitlerowi. Kiedy w lutym 1938 roku John Rabe wyjeżdżał z Nankinu, by prosić Hitlera o interwencję, nie przypuszczał, że już nigdy nie wróci do Chin. Po drodze ryzykował życie i zabrał jedną z kopii amatorskiego filmu, który nagrał z ukrytej kamery ksiądz **John Magee**. Niestety Hitler nie chciał się spotkać z Johnem Rabe, a w "nagrodę" odwiedziło go gestapo. W czasie drugiej wojny światowej John Rabe został zesłany do Afganistanu. Po wojnie nie mógł znaleźć pracy, nawet po procesie weryfikacji i zmarł 5 stycznia 1950 roku w Berlinie z powodu choroby. Kiedy mieszkańcy powojennego Nankinu dowiedzieli się o losie Johna Rabe, to sami mu słali paczki z Chin. Gdyby nie autorka książki, to powojenne losy nankińskiego "Oscara Schindlera" nie byłyby znane. Iris Chang pojechała aż do Niemiec i przygotowując materiały do książki rozmawiała z członkami rodziny Johna Rabe. Kolejną osobą, której uwagę poświęca autorka książki, był lekarz **Robert O. Wilson** ( 5. X. 1904 – 16. XI. 1967), który był synem amerykańskich misjonarzy i który urodził się w Nankinie. Był on jedynym lekarzem, który pozostał w Nankinie po rozpoczęciu marszu Cesarskiej Armii Japońskiej na stolicę Chin. Ostatnią osobą, której Iris Chang poświęca jeden rozdział, była amerykańska misjonarka **Wilhelmina "Minnie" Vautrin** (27. IX. 1886 – 14. V. 1941), zwana też Boginią Nankinu. Ona także ryzykowała życie, by pomagać mieszkańcom Nankinu. Po zakończeniu masakry nankińskiej wróciła do USA, gdzie cierpiała na zespół stresu pourazowego i w rezultacie czego popełniła samobójstwo. 

Następne **część 2 i część 3** starają się skupiać na następstwach "masakry nankińskiej". W **części drugiej** opisywane jest jak o "gwałcie nankińskim" praktycznie na żywo była powiadamiana międzynarodowa opinia publiczna, dzięki amerykańskim (i nie tylko) dziennikarzom, którzy z narażeniem życia na bieżąco pisali artykuły o sytuacji w Nankinie, czy też filmowali z ukrycia zbrodnie Japończyków (zwłaszcza duchowny **John Magee**), dopóki ich nie... "wyproszono". O tym jak skopiowano ten film w kilku egzemplarzach i z narażeniem życia wywieziono go z Nankinu. Opisywane jest tutaj o tym jak Japończycy próbowali to zbagatelizować, cenzurować i kłamać w żywe oczy, że "masakra nankińska" nie miała aż takiego zasięgu. Następnie autorka skupia się na okupacji Nankinu przez Japończyków w następnych latach i okupacja ta była porównywalna z okupacją nazistowską na ziemiach polskich w czasie drugiej wojny światowej. Następnie Iris Chang skupia się na wątku **Trybunału Wojskowego dla Dalekiego Wschodu**, czyli tak zwanym "*Trybunale Tokijskim*", który autorka nazywa farsą i który skazał na śmierć zaledwie garstkę japońskich oficerów, w tym generała Iwane Matsui, którego w pierwszych tygodniach masakry nie było w Nankinie, bo się leczył na gruźlicę. Faktycznego zbrodniarza, który wydał rozkaz, wuja Cesarza Hirihito, **Księcia Yasuhiko Asakę** oszczędzono, ale wykluczono go z rodziny cesarskiej, o czym już pisałem. Następnie autorka skupia się na dalszych losach ludzi, którzy przeżyli masakrę nankińską, którzy później żyli w biedzie bo nawet nikt im nie raczył wypłacić reparacji wojennych. 

W **części trzeciej** Iris Chang skupia się na czasach współczesnych i cenzurze informacyjnej na temat "masakry nankińskiej", ale także o groźbach śmiercią ze strony prawicowych japońskich środowisk za nagłaśnianie tego faktu. Autorka pisze, że ciężko było jej cokolwiek znaleźć na ten temat, że w podręcznikach historii można było znaleźć góra dwa zdania, a w samej Japonii to był temat tabu i o tym na historii tego ich nie uczono. Ówczesna japońska młodzież szkolna nie miała zielonego pojęcia o tej zbrodni. Sami Japończycy wstydzą się tej karty historii i chętnie by pozostawili białą plamę, jak to Niemcy robią z niechlubnym dla nich okresem 1933-1945 argumentując, że "to nie my". 

W **Epilogu** Iris Chang opisuje, że "gwałt nankiński" nie był jedyną zbrodnią ludobójstwa dokonaną przez Japończyków na ziemiach chińskich, a jedną z wielu. Ale to wydarzenie stało się najbardziej znane. Oficjalnie Japończycy nie przeprowadzali polityki "ostatecznego rozwiązania", jak to robili Niemcy. Japończycy nazwali tą politykę "**trzech wszystkich**” (" wszystko ograbić, wszystko zabić, wszystko spalić”). Szacuje się, że w samym 1941 roku podczas kampanii przeprowadzonej w północnych Chinach mogło zginąć około 50% ludności chińskiej. Szacuje się, że spośród 44 milionów mieszkańców północnochińskich wsi pozostało około 25 milionów. 

Po Epilogu następują **Podziękowania**, w których autorka wymienia wszystkich ludzi oraz instytucje, które przyczyniły się do powstania tej książki. Na tym kończy się pewnie oryginalne wydanie "Rzezi Nankinu". Po tym następują jeszcze **Przypisy**. W odnowionej wersji książki po podziękowaniach następuje **Epilog** napisany 23 września 2011 roku przez **Beretta Douglasa**, byłego męża Iris Chang. W tym eoilogu Brett Douglas wspomina byłą żonę, jak się poznali w 1988 roku, opowiada w skrócie jej biografię, jak powstanie tej książki doprowadziło ją do depresji i choroby psychicznej, które popchnęły ją do popełnienia samobójstwa. Pojutrze minie 15 lat od śmierci Iris Chang. 

***

Podsumowując, "Rzeź Nankinu" jest to bardzo trudna i ciężka książka, chociaż chłonie się ją szybko niczym gąbka wodę. Samą książkę można skończyć w jedno popołudnie, ale jak czytałem ją pierwszy raz, to musiałem sobie robić przerwy, ponieważ psychicznie nie wyrabiałem. To nie jest książka dla wszystkich. Ci, którzy mają jakieś pojęcie o "masakrze nankińskiej" to mogą sobie odpuścić ten tytuł, bo wystarczy poczytać artykuły w internecie lub Wikipedię i człowiek dowie się tych samych rzeczy. Sam przed przeczytaniem tej książki coś tam wiedziałem o "masakrze nankińskiej", ponieważ czytałem trochę artykułów w internecie o tej zbrodni. Jak dla mnie jest to książka bardzo potrzebna i nie będę się podejmował stawiania oceny tego dzieła. Moim zdaniem takie książki nie powinny być oceniane. Chociaż moim zdaniem książka ta mogłaby być nieco dłuższa i bardziej szczegółowo opisywać niektóre wątki. Czasem czułem się tak, jakbym czytał artykuły na Wikipedii. 

Przepraszam za słabą jakość tej notki, ale podchodziłem do jej napisania kilkukrotnie, ale zawsze zaczynałem od początku. Nieważne...
👍  , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , and 4 others
👎  
properties (23)
post_id81,538,873
authorbartheek
permlinkostatnio-przeczytane-rzez-nankinu-1997-2013-pl-iris-chang
categorypolish
json_metadata{"tags":["polish","sp-group","pl-ksiazki","pl-historia"],"users":["lesiopm"],"image":["https:\/\/cdn.steemitimages.com\/DQmRKSQniur4KPyHBHhvzZYyNE3ikBsxiBkSZRCpwjZT6ft\/4227a37b-29c9-4f7f-bc57-64c8cf306e3d%20(1).jpg","https:\/\/cdn.steemitimages.com\/DQmREj4srUoqyT1CJtgVTc2bcuDpus34GjW8mUU7eFzhebE\/NankingPOWsBuriedAlive1937KeystoneHultonGetty-56a043443df78cafdaa0b9dc.jpg","https:\/\/cdn.steemitimages.com\/DQmW1gARJpnGiTg4KVFB2ek6ZqLDngMXUB6SsHFJML6srgj\/rzez_Nankinu%20(1).jpg"],"links":["https:\/\/steemit.com\/polish\/@lesiopm\/ostatnio-przeczytalem-20-rzez-nankinu-iris-chang","https:\/\/steemit.com\/polish\/@lesiopm\/zdarzylo-to-sie-81-lat-temu-poczatek-masakra-nankinskiej","https:\/\/m.filmweb.pl\/film\/Miasto+%C5%BCycia+i+%C5%9Bmierci-2009-468403","https:\/\/news.cgtn.com\/news\/32457a4e31637a6333566d54\/share.html","https:\/\/www.thoughtco.com\/the-nanking-massacre-1937-195803","https:\/\/lubimyczytac.pl\/ksiazka\/163261\/rzez-nankinu"],"app":"steemit\/0.1","format":"markdown"}
created2019-11-07 12:35:36
last_update2019-11-07 12:35:36
depth0
children6
net_rshares17,737,758,562,810
last_payout2019-11-14 12:35:36
cashout_time1969-12-31 23:59:59
total_payout_value2.529 SBD
curator_payout_value2.522 SBD
pending_payout_value0.000 SBD
promoted0.000 SBD
body_length30,080
author_reputation19,749,475,012,886
root_title"Ostatnio przeczytane : Rzeź Nankinu (1997,2013 PL) - Iris Chang"
beneficiaries[]
max_accepted_payout1,000,000.000 SBD
percent_steem_dollars10,000
author_curate_reward""
vote details (69)
@browery · (edited)
Jak zawsze szczegółowa i dogłębna analiza. Masakra nankińska została tą książką odkryta przed światem. Po latach przemilczania świat odkrywa jakich zbrodni dopuszczali się Japończycy w latach trzydziestych i czterdziestych.

@tipu curate 2
👍  
properties (23)
post_id81,539,041
authorbrowery
permlinkre-bartheek-q0lnel
categorypolish
json_metadata{"tags":["polish"],"app":"steempeak\/1.19.0"}
created2019-11-07 12:44:45
last_update2019-11-07 13:17:33
depth1
children2
net_rshares74,433,697,489
last_payout2019-11-14 12:44:45
cashout_time1969-12-31 23:59:59
total_payout_value0.000 SBD
curator_payout_value0.000 SBD
pending_payout_value0.000 SBD
promoted0.000 SBD
body_length239
author_reputation56,958,108,107,376
root_title"Ostatnio przeczytane : Rzeź Nankinu (1997,2013 PL) - Iris Chang"
beneficiaries[]
max_accepted_payout1,000,000.000 SBD
percent_steem_dollars10,000
author_curate_reward""
vote details (1)
@tipu ·
<a href="https://tipu.online/curator?browery" target="_blank">Upvoted &#128076;</a> (Mana: 0/10)
properties (22)
post_id81,539,052
authortipu
permlinkre-re-bartheek-q0lnel-20191107t124514
categorypolish
json_metadata{}
created2019-11-07 12:45:15
last_update2019-11-07 12:45:15
depth2
children0
net_rshares0
last_payout2019-11-14 12:45:15
cashout_time1969-12-31 23:59:59
total_payout_value0.000 SBD
curator_payout_value0.000 SBD
pending_payout_value0.000 SBD
promoted0.000 SBD
body_length96
author_reputation55,804,171,747,699
root_title"Ostatnio przeczytane : Rzeź Nankinu (1997,2013 PL) - Iris Chang"
beneficiaries[]
max_accepted_payout1,000,000.000 SBD
percent_steem_dollars10,000
@bartheek ·
Thank You :)
properties (22)
post_id81,539,139
authorbartheek
permlinkq0lno6
categorypolish
json_metadata{"app":"steemit\/0.1"}
created2019-11-07 12:50:30
last_update2019-11-07 12:50:30
depth2
children0
net_rshares0
last_payout2019-11-14 12:50:30
cashout_time1969-12-31 23:59:59
total_payout_value0.000 SBD
curator_payout_value0.000 SBD
pending_payout_value0.000 SBD
promoted0.000 SBD
body_length12
author_reputation19,749,475,012,886
root_title"Ostatnio przeczytane : Rzeź Nankinu (1997,2013 PL) - Iris Chang"
beneficiaries[]
max_accepted_payout1,000,000.000 SBD
percent_steem_dollars10,000
@jozef230 ·
Twoje posty pod @ocdb podchodzą i to grubo!

Posted using [Partiko Android](https://partiko.app/referral/jozef230)
properties (22)
post_id81,549,043
authorjozef230
permlinkjozef230-re-bartheek-ostatnio-przeczytane-rzez-nankinu-1997-2013-pl-iris-chang-20191107t203302537z
categorypolish
json_metadata{"app":"partiko","client":"android"}
created2019-11-07 20:33:03
last_update2019-11-07 20:33:03
depth1
children1
net_rshares0
last_payout2019-11-14 20:33:03
cashout_time1969-12-31 23:59:59
total_payout_value0.000 SBD
curator_payout_value0.000 SBD
pending_payout_value0.000 SBD
promoted0.000 SBD
body_length114
author_reputation123,658,001,174,596
root_title"Ostatnio przeczytane : Rzeź Nankinu (1997,2013 PL) - Iris Chang"
beneficiaries[]
max_accepted_payout1,000,000.000 SBD
percent_steem_dollars10,000
@bartheek ·
Mam ich gdzieś. Wolałbym żeby od moich postów trzymali się z daleka.
properties (22)
post_id81,550,591
authorbartheek
permlinkq0mcrd
categorypolish
json_metadata{"app":"steemit\/0.1"}
created2019-11-07 21:52:27
last_update2019-11-07 21:52:27
depth2
children0
net_rshares0
last_payout2019-11-14 21:52:27
cashout_time1969-12-31 23:59:59
total_payout_value0.000 SBD
curator_payout_value0.000 SBD
pending_payout_value0.000 SBD
promoted0.000 SBD
body_length68
author_reputation19,749,475,012,886
root_title"Ostatnio przeczytane : Rzeź Nankinu (1997,2013 PL) - Iris Chang"
beneficiaries[]
max_accepted_payout1,000,000.000 SBD
percent_steem_dollars10,000
@steem-plus ·
SteemPlus upvote
Hi, @bartheek!

You just got a **1.03%** upvote from SteemPlus!
To get higher upvotes, earn more SteemPlus Points (SPP). On your Steemit wallet, check your SPP balance and click on "How to earn SPP?" to find out all the ways to earn.
If you're not using SteemPlus yet, please check our last posts in [here](https://steemit.com/@steem-plus) to see the many ways in which SteemPlus can improve your Steem experience on Steemit and Busy.
properties (22)
post_id81,550,143
authorsteem-plus
permlinkostatnio-przeczytane-rzez-nankinu-1997-2013-pl-iris-chang---vote-steemplus
categorypolish
json_metadata{}
created2019-11-07 21:26:54
last_update2019-11-07 21:26:54
depth1
children0
net_rshares0
last_payout2019-11-14 21:26:54
cashout_time1969-12-31 23:59:59
total_payout_value0.000 SBD
curator_payout_value0.000 SBD
pending_payout_value0.000 SBD
promoted0.000 SBD
body_length435
author_reputation247,995,867,762,997
root_title"Ostatnio przeczytane : Rzeź Nankinu (1997,2013 PL) - Iris Chang"
beneficiaries[]
max_accepted_payout1,000,000.000 SBD
percent_steem_dollars10,000