Cześć!
Mój dzisiejszy wpis to wynik kilkutygodniowej pracy nad stworzeniem (prawdopodobnie) największego słownika pojęć technologii blockchain i kryptowalut w języku polskim i angielskim *(osobny wpis)*. Gdy się tego podejmowałem to nie sądziłem, że zbiorę tak wiele wyrażeń. Na chwilę obecną zebrałem i opisałem **165** wyrażeń zarówno laickich jak i bardziej technicznych. Myślę, że ten słownik będzie bardzo przydatną rzeczą zwłaszcza dla osób stawiających pierwsze kroki w świecie technologii Blockchain i Kryptowalut.
Aby łatwo wyszukać interesującą nas frazę wystarczy użyć w przeglądarce kombinacji **Ctrl+F** i wpisać wyszukiwane słowo.
Wszystkie uwagi, poprawki a nawet brakujące wyrażenia są mile widziane przez każdego, kto zechcę dorzucić do tego swoją cegiełkę :)
---
<center><h1>Słownik pojęć technologii Blockchain i Kryptowalut</h1></center>
<center><h4>Zbiór pojęć mniej i bardziej zaawansowanych</h4></center>
---
<center><h1>A</h1></center>
---
## ABI - Application Binary Interface
Interfejs Aplikacji Binarnej. Interfejs pomiędzy dwoma modułami programu binarnego, często jeden program jest biblioteką, a drugi jest uruchamiany przez użytkownika.
## Adres
Adres (adres waluty kryptograficznej) jest wykorzystywany do wysyłania i odbierania transakcji w sieci blockchain. Adres zazwyczaj przedstawia się jako ciąg znaków alfanumerycznych. Może być również reprezentowany jako skanowalny kod QR.
## Adres publiczny
Adres publiczny to kryptograficzny skrót klucza publicznego. Działa on jak adres e-mail bądź adres konta bankowego, który może być publikowany w dowolnym miejscu, w przeciwieństwie do klucza prywatnego.
## Aktywa cyfrowe
Wszelkie dane cyfrowe, które są sformatowane w kod binarny i zawierają prawo do ich wykorzystania.
## Alt-Coin
Każda waluta kryptograficzna istniejąca jako alternatywa dla bitcoin'a. Wiele altcoinów to forki Bitcoin'a z niewielkimi zmianami w kodzie np. *Litecoin (LTC)*
## AML - Anti-Money Laundering
AML dotyczy wszystkich działań podejmowanych przez organizacje świadczące usługi finansowe *(głównie przez banki)*, mających na celu wyeliminowanie zjawiska **prania brudnych pieniędzy.**
## API - Application Programing Interface
Interfejs programowania aplikacji pełniący rolę pośrednika programowego, który pomaga dwóm odrębnym aplikacjom komunikować się między sobą. Określają one metody komunikacji pomiędzy różnymi komponentami.
## ASIC - Application Specific Integrated Circuit
Układy ASIC są produkowane specjalnie dla górnictwa i mogą oferować znaczne oszczędności energii. Prościej ujmując są to wysoko wydajne *"koparki"* *(komputery)* przeznaczone wyłącznie do kopania kryptowalut. W przypadku bitcoin, są one przeznaczone do przetwarzania SHA-256 do wydobywania nowych bitcoin'ów.
## Atak 51%
Sytuacja, w której większość górników w sieci blockchain przeprowadza atak na pozostałe węzły *(lub użytkowników)*. Ten rodzaj ataku pozwala na podwojenie wydatków *(double spending)* lub kradzież aktywów.
## Ataki DDoS
Atak typu Distributed Denial-of-Service (DDoS) jest atakiem cybernetycznym, w którym sprawca próbuje uniemożliwić dostęp do maszyny lub zasobów sieciowych swoim zamierzonym użytkownikom poprzez czasowe lub nieokreślone zakłócanie usług hosta podłączonego do Internetu.
## ATH - All Time High
Najwyższa cena, jaką kiedykolwiek osiągnęło dane aktywo np. Bitcoin
## Attestation Ledger
Rozproszona księga rachunkowa zapewniająca trwały zapis umów, zobowiązań lub oświadczeń, stanowiąca dowód *(poświadczenie)*, że te umowy, zobowiązania lub oświadczenia zostały zawarte.
---
<center><h1>B</h1></center>
---
## Basen górniczy
Zbiór górników, którzy łączą się, aby dzielić moc obliczeniową za pośrednictwem sieci i zgadzają się na podział korzyści z wykopanego bloku z nagrodą w ramach wspólnej puli.
## Block Explorer
Block explorer jest narzędziem online do przeglądania wszystkich transakcji, przeszłych i obecnych, na blockchain. Dostarczają one użytecznych informacji, takich jak tempo haszyszu sieci i wzrost transakcji.
## Blok Genesis
Początkowy blok w obrębie blockchain.
## Blockchain (publiczny)
Blockchain *("łańcuch bloków")* to wspólna księga, w której transakcje są trwale rejestrowane przez dołączane bloki. Blockchain służy jako historyczny zapis wszystkich transakcji, które kiedykolwiek miały miejsce, od bloku genesis do najnowszego bloku, stąd nazwa blockchain - *łańcuch bloków.*
Inaczej to matematyczna struktura przechowywania transakcji cyfrowych *(lub danych)* w niezmiennej księdze typu ***"peer-to-peer"***, która jest niezwykle trudna do podrobienia, a mimo to pozostaje dostępna dla każdego.
## Blockchain (prywatny)
Sieć zamknięta, w której uprawnienia do blokchain są przechowywane i kontrolowane przez podmiot scentralizowany. W przeciwieństwie do publicznego blockchain'u, prywatny nie wykorzystuje algorytmów konsensusu, takich jak PoW lub PoS, zamiast tego używa systemu znanego jako **Bizantyjska Tolerancja na Błędy** *(BFT)*. BFT nie jest systemem bez zaufania, co sprawia, że system BFT jest mniej bezpieczny.
## Blok
Bloki są to pakiety danych, które przenoszą trwale zapisane dane w sieci blockchain. Górnicy za "wykopanie" bloku *(potwierdzenie transakcji w sieci)* otrzymują nagrodę w postaci kryptowaluty.
## Bitcoin (BTC)
Pierwsza i najbardziej popularna waluta kryptograficzna oparta na zdecentralizowanej księdze blockchain utworzonej w 2009 r. Działa w globalnej sieci peer to peer, bez potrzeby pośredników i scentralizowanego emitenta. Bitcoin został stworzony przez tajemniczego twórcę Satoshi Nakomoto, a jego technologia została opisana w białej księdze zatytułowanej ***“Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System.”***
## Business logic layer
Część kodu określająca zasady, których należy przestrzegać podczas prowadzenia działalności gospodarczej.
## Byzantine Fault Tolerance (BFT)
**Bizantyjska Tolerancja na Błędy** ***(BFT)*** jest własnością systemu, który jest w stanie oprzeć się klasie błędów wywodzących się z Bizantyjskiego Problemu Ogólnego. Oznacza to, że system BFT jest w stanie kontynuować pracę, nawet jeśli niektóre węzły zawodzą lub działają złośliwie.
---
<center><h1>C</h1></center>
---
## Casper
Algorytm konsensusu który łączy dowód pracy *(PoW)* i dowód stawki *(PoS)*. Ethereum wykorzysta Caspera dla transakcji dowodu stawki.
## CDN - Content Delivery Network
**Sieć Dostaw Treści** pozwala na szybkie przeniesienie zasobów potrzebnych do załadowania treści internetowych (html, js, css itp.).
## Chaincode
Program, który inicjuje i zarządza stanem ksiąg rachunkowych poprzez złożone aplikacje.
## CLI - Command line interface
Interfejs wiersza poleceń.
## Client
Oprogramowanie, które uzyskuje dostęp do blockchain za pośrednictwem lokalnego komputera i pomaga w przetwarzaniu transakcji. Client zazwyczaj zawiera portfel oprogramowania do obsługi waluty kryptograficznej.
## Coin
Reprezentacja zasobów cyfrowych zbudowana/generowana na nowym niezależnym blockchain.
## Cold Wallet
Cold Wallet odnosi się do każdego portfela kryptograficznego, który NIE JEST na bieżąco połączony z Internetem. Tego typu portfele uznaje się obecnie za najbezpieczniejsze rozwiązanie do przechowywania kryptowalut.
## Composer Rest Server
Generuje API REST z wdrożonego Blockchainu.
## Container Technology
Rozwiązanie umożliwiające niezawodne uruchomienie aplikacji w innym środowisku niż to, w którym została stworzona. Takie jak Docker czy Kubernetes.
## CRUD - Create, Retrieve, Update, Delete
Tworzenie, pobieranie, aktualizacja, usuwanie
---
<center><h1>D</h1></center>
---
## (The) DAO -znana również jako cyfrowa organizacja autonomiczna (DAO)
DAO służył jako forma zarządzanego przez inwestorów funduszu kapitału podwyższonego ryzyka, który dążył do zapewnienia przedsiębiorstwom nowych zdecentralizowanych modeli biznesowych.
## Dagger Hashimoto
Proponowana specyfikacja algorytmu górniczego w Ethereum 1.0.
## DApp = Aplikacje zdecentralizowane
Aplikacja zdecentralizowana (Dapp) jest aplikacją, która jest typu open source, działa autonomicznie, ma swoje dane przechowywane na blockchain, działa na protokole, który pokazuje dowód wartości.
## Decentralizacja
Przeniesienie władzy i odpowiedzialności z organizacji scentralizowanej, rządu lub podmiotu do sieci rozproszonej.
## Double Spend
Podwójne wydanie to scenariusz, w którym ktoś próbuje wysłać transakcję np. bitcoin do dwóch różnych odbiorców jednocześnie.
---
<center><h1>E</h1></center>
---
## Enum
Typ danych, który reprezentuje wyliczenie wartości tego samego typu.
## EOA
Rachunek własny zewnętrzny
## ERC20
ERC-20 jest obecnie najpopularniejszym standardem technicznym stosowanym w przypadku inteligentnych umów w blockchain Ethereum w celu wdrożenia tokenów.
## ERC721
Nieznamienny standard Ethereum token. Nieznamienny, co oznacza, że ten standard tokena jest używany do reprezentowania unikalnych zasobów cyfrowych, które nie są wymienne.
## ERC223
Standard tokenów z naciskiem na bezpieczeństwo, który pozwala, aby transfery tokenów działały jak transakcje ETH, wykorzystując obsługę zdarzeń *(zarządzanie transakcjami)* w celu zapobieżenia utraconym tokenom. Standard ten stanowi ulepszenie w stosunku do błędu krytycznego ERC20.
## ET-Hash
Dowód działania algorytmu używanego przez Ethereum 1.0.
## Eter - ETH
Eter jest integralnym elementem *(tj. waluta ojczysta)* sieci Ethereum Blockchain. Eter funkcjonuje jako paliwo ekosystemu Ethereum. Eter działa jako środek motywujący lub forma płatności dla uczestników sieci do wykonywania swoich operacji w sieci.
## Ethereum *(małe litery)*
Ethereum jest publiczną siecią blockchain. Otwarta platforma pozwalająca na tworzenie zdecentralizowanych aplikacji *(DApp)*, które są realizowane przez inteligentne kontrakty, a jej celem jest rozwiązywanie problemów związanych z cenzurą, oszustwami i ingerencją osób trzecich. Przyczynia się to do zwiększania wartości ekosystemu waluty kryptograficznej ETH.
Jest to platforma blockchain o otwartym kodzie źródłowym będąca platformą obliczeniową i systemem operacyjnym wykorzystująca wbudowany język programowania solidity, który pozwala użytkownikom na budowanie zdecentralizowanych ksiąg zmodyfikowanych do ich własnych potrzeb. Inteligentne kontrakty są wykorzystywane do walidacji transakcji w księdze.
## EVM - Ethereum Virtual Machine
EVM to kompletna maszyna wirtualna Turinga, która pozwala każdemu wykonać dowolny kod bajtowy EVM. Każdy węzeł Ethereum działa na EVM, aby utrzymać konsensus w całym blockchain-ie.
Projekt ma na celu zapobieganie atakom typu denial-of-service. Jest domem dla inteligentnych kontraktów opartych na sieci Blockchain Ethereum.
---
<a href="https://bittubeapp.com/?ref?2JRAI9MZL"></a>
---
<center><h1>F</h1></center>
---
## Fee - Opłata Transakcyjna
Wszystkie transakcje w walucie kryptograficznej wiążą się z niewielką opłatą transakcyjną. Te opłaty transakcyjne sumują się do nagrody blokowej, którą otrzymuje górnik, gdy pomyślnie przetwarza blok.
## FIAT
Prawny środek płatniczy, którego wartość jest poparta przez rząd, który go wydał. Na przykład: PLN, USD, EUR....
## FOMO - Fear of Missing Out
Strach przed straconą okazją.
## FORK
Wspólnie uzgodniona aktualizacja oprogramowania przez wszystkie węzły w sieci. FORK tworzy alternatywną wersję blockchain, pozostawiając dwa łańcuchy działające jednocześnie w dwóch osobnych sieciach.
## FUD - Fear, Uncertainty and Doubt
Strach, niepewność i wątpliwości. Propaganda na rzecz zaniżenia cen.
## Funkcja HASHująca
Funkcja mapująca dane o dowolnym rozmiarze.
---
<center><h1>G</h1></center>
---
## Gas (Ethereum)
Miara tego, ile eteru płaci się za daną czynność wykonywaną w blockchain Ethereum.
## Giełda
Miejsce handlu, w którym sprzedawane są ściśle określone aktywa kryptograficzne po cenach ustalonych przez popyt i podaż.
Giełdy są sposobem na połączenie Twoich funduszy fiat z miejscem, w którym możesz kupić walutę kryptograficzną. Istnieją scentralizowane giełdy na waluty kryptograficzne, takie jak [BitBay](https://auth.bitbay.net/ref/szymonwsieci) czy [Binance](https://www.binance.com/pl?ref=35622959), oraz zdecentralizowane giełdy, które nie mają uprawnień centralnych takie jak [Binance DEX](https://www.binance.org/en) czy [Ether Delta](https://etherdelta.com/)
---
<center><a href="https://www.binance.com/pl?ref=35622959"></a> <a href="https://auth.bitbay.net/ref/szymonwsieci"></a></center>
---
## GitHub
Usługa hostingowa oparta na sieci Web przeznaczona dla projektów programistycznych. Używany jest często przez programistów blockchain.
## Golang (język Google)
Stworzony w 2009 roku w Google GOlang jest językiem programowania opartym na języku C
## Gorący portfel (Hot Wallet)
Portfel, który jest bezpośrednio połączony z Internetem przez cały czas. Z tego powodu gorące portfele są uważane za mniej bezpieczne niż system przechowywania w portfelu sprzętowym.
## Gossip Protocol
W wolnym tłumaczeniu *Protokół plotkarski* - to procedura lub proces komunikacji komputerowo-komputerowej oparty na sposobie rozpowszechniania informacji przez sieci społecznościowe lub rozprzestrzeniania się wirusowo. Jest to protokół komunikacyjny.
## Governance
Zasady ustanowione dla blockchain określają, w jaki sposób jest on regulowany, administrowany, zarządzany lub chroniony.
---
<center><h1>H</h1></center>
---
## Hard FORK
Zmiana danych w publicznym blockchain. Jest to rodzaj FORKu, który sprawia, że wcześniej nieważne transakcje są ważne i odwrotnie. Ten typ FORKu wymaga aktualizacji wszystkich węzłów i użytkowników do najnowszej wersji oprogramowania protokołu.
## Halving
Bitcoin (BTC) ma ograniczoną podaż, co czyni z niego rzadki towar cyfrowy. Łączna ilość bitcoinów, które kiedykolwiek zostaną wyemitowane, wynosi 21 milionów. Liczba wygenerowanych BTC na blok jest zmniejszana o 50% średnio co cztery lata. Nazywa się to "Halving-iem" *(zmniejszeniem o połowę)*. Ostatni halving nastąpi w roku 2140r.
## Hash
Akt wykonywania funkcji skrótu na danych wyjściowych. Służy do potwierdzania transakcji na monetach.
## Hash Rate
Pomiar wydajności urządzenia górniczego wyrażony jest w haszach na sekundę.
Funkcja pobierająca dane wejściowe i wysyłająca ciąg alfanumeryczny znany jako *"wartość skrótu"* lub *"cyfrowy odcisk palca".* Skrót służy do potwierdzania transakcji na monety w blockchain. Każdy blok w łańcuchu zawiera wartość skrótu, która sprawdziła transakcję przed nią i jej własną wartość skrótu.
## HODL!
HODL to humorystyczny błąd w pisowni *"hold"*, który został popełniony na największym forum Bitcoin na świecie. Wątek ten nosi nazwę "I AM HODLING".
## Hyperledger
Rozpoczęty przez fundacje linux, Hyperledger jest projektem open source blockchain.
## Hyperledger Composer
Hyperledger Composer jest ramą opracowania aplikacji blockchain
Blockchain Application Development Fremework, który upraszcza rozwój aplikacji na Hyperledger Fabric.
## Hyperledger Fabric
Projekt Hyperledger hostowany przez Linuksa, który jest gospodarzem inteligentnych umów zwanych **Chaincode**
## Hybrydowy PoS/PoW
Hybrydowy PoS / PoW pozwala zarówno na Proof of Stake, jak i Proof of Work jako zgodne algorytmy konsensusowej dystrybucji w sieci. W tej metodzie można osiągnąć równowagę między górnikami i wyborcami *(interesariuszami),* tworząc system zarządzania opartego na społecznościach zarówno przez insiderów *(interesariuszy)*, jak i osoby z zewnątrz *(górników).*
---
<center><h1>I</h1></center>
---
## ICO - Initial Coin Offering
Wstępna oferta monet (ICO). Forma, w jakiej gromadzony jest kapitał na finansowanie nowych przedsięwzięć w walucie kryptograficznej. Wzorowany na pierwszej ofercie publicznej - IPO. Fundatorzy ICO otrzymują w zamian nową kryptowalutę.
## IDE (zintegrowane środowisko rozwoju)
Aplikacja dla programistów, która składa się przede wszystkim z edytora kodu źródłowego, narzędzia do automatyzacji budowy i debuggera.
## Immutable - Niezmienne
"Nie można go zmienić". Dane zapisane w blockchain nie mogą zostać zmienione *(nawet przez administratorów)*. Inaczej tłumacząc *"Co się stanie na blockchain, pozostanie na blockchain"* ;)
## Invariant - Niezmienny
Funkcja, ilość lub właściwość, która pozostaje niezmieniona przy zastosowaniu określonej transformacji.
## IPFS -Inter Planetary File System
Jest to protokół i sieć zaprojektowana w celu stworzenia nadającej się do adresowania treści, metodą **peer-to-peer** *(P2P)* do przechowywania i udostępniania hipermediów w rozproszonym systemie plików. Ma to na celu pomóc aplikacjom działać szybciej, bezpieczniej i bardziej przejrzyście. IPFS pozwala na wymianę obiektów i ich interakcję bez jednego punktu awarii. IPFS tworzy bezzaufne relacje między węzłami. Jest to również sieć odporna na **cenzurę**.
---
<center><h1>J</h1></center>
---
## JSON -JavaScript Object Notation
Nazywany również *"Jason"*. JSON to oparty na tekście format wymiany danych przeznaczony do przesyłania danych strukturalnych. Jest najczęściej używany do przesyłania danych pomiędzy aplikacjami sieciowymi i usługami sieciowymi.
---
<center><h1>K</h1></center>
---
## Kanał *(Channel)*
Kanał Blockchain jest oddzielnym kanałem informacyjnym, pozwalającym węzłom na komunikację w sieci prywatnej lub transakcje, które mają być finansowane itp.
## Karta sieci biznesowej *(Business network card)*
Dostarcza informacji niezbędnych do podłączenia sieci biznesowej typu blockchain.
## Klucz prywatny
Klucz prywatny to alfanumeryczny ciąg danych, który umożliwia dostęp do kryptowalut w konkretnym portfelu. Działają one jak hasła, które są ukrywane przed kimkolwiek innym niż właściciel adresu.
## Kompozytor CLI
Linia poleceń Hyperledger umożliwiająca wykonywanie zadań administracyjnych.
## Konsensus
Porozumienie wszystkich uczestników sieci w sprawie ważności transakcji. Konsensus zostaje osiągnięty, gdy wszyscy uczestnicy sieci zgadzają się co do ważności transakcji, zapewniając, że księgi są wzajemnie dokładnymi kopiami.
## Konsorcjum Blockchain
Blockchain, w którym proces konsensusu jest kontrolowany przez wstępnie wyselekcjonowany zestaw węzłów.
## Kryptografia
Metoda zabezpieczania *(szyfrowania)* komunikacji przy użyciu kodu. Głównym przykładem kryptografii w walucie kryptograficznej jest kryptografia symetryczno-kluczowa stosowana w sieci Bitcoin. Adresy Bitcoin generowane dla portfela mają pasujące klucze prywatne, które pozwalają na wydatkowanie kryptowaluty. Odpowiedni klucz publiczny w połączeniu z kluczem prywatnym umożliwia odblokowanie środków. Jest to jeden z przykładów kryptografii w działaniu.
## Kryptograficzna funkcja haszowania
Funkcja, która odbiera dane wejściowe dowolnej wielkości i zwraca unikalny ciąg znaków o jednakowej długości.
Kryptograficzne skróty pozwalają uzyskać stałą i unikalną wartość skrótu na podstawie danych wejściowych o zmiennej wielkości transakcji. Algorytm obliczeniowy SHA-256 jest przykładem kryptograficznego skrótu.
## Kryptografia klucza publicznego
Szyfrowanie, które wykorzystuje dwa matematycznie powiązane klucze. Klucz publiczny i prywatny. Niemożliwe jest uzyskanie klucza prywatnego opartego na kluczu publicznym.
## Kryptowaluta
Cyfrowa forma waluty oparta na matematyce, gdzie techniki szyfrowania są wykorzystywane do regulowania generowania jednostek waluty i weryfikacji transferu środków. Waluty kryptograficzne działają niezależnie od banku centralnego.
## Księga uzgodnień/porozumienia
Księga rozproszona używana przez dwóch lub więcej użytkowników do negocjowania i osiągania porozumienia.
## Księga rozproszona
Księgi rozproszone są rodzajem zdecentralizowanej bazy danych, która jest rozproszona w wielu miejscach, krajach lub instytucjach. Zapisy są przechowywane jeden po drugim w ciągłej księdze. Księga rozproszona nie musi mieć własnej waluty a dane w księdze rozproszonej mogą być albo *"za zgodą"* albo *"bez zezwolenia"* w celu kontrolowania, kto może je przeglądać.
## Kubernete(s)
Zestaw bloków konstrukcyjnych ("prymitywnych"), które wspólnie zapewniają mechanizmy umożliwiające wdrażanie, utrzymywanie i skalowanie aplikacji. Zdefiniowany również jako otwarty system kontenerowo-orchestracyjny do automatyzacji wdrażania, skalowania i zarządzania aplikacjami typu kontenerowego.
---
<center><h1>L</h1></center>
---
## Ledger
Inaczej Księga główna, w której zapisywane są dane dotyczące różnego rodzaju transakcji *(głównie pieniężnych)* dla każdego konta.
## Lighting Network
(Podobno) Sieć zdecentralizowana, wykorzystująca funkcję inteligentnych kontraktów w blockchain, aby umożliwić natychmiastowe płatności w sieci pomiędzy uczestnikami.
---
<center><h1>M</h1></center>
---
## Market Cap
Całkowita kapitalizacja rynku kryptowalut. Jednym z najlepszych (i najbardziej wiarygodnych) miejsc w sieci na sprawdzanie kapitalizacji rynkowej jest portal [Coinpaprica.com](www.coinpaprica.com).
## Merkle Tree
Drzewo, w którym każdy węzeł liścia jest oznaczony haszem a blok danych i każdy węzeł nie liścia jest oznaczony kryptograficznym haszem etykiet jego węzłów dziecięcych.
## Mining
Proces, za pomocą którego transakcje są weryfikowane i dodawane do blockchain. Wymaga to mocy obliczeniowej i energii elektrycznej do rozwiązywania *"zagadek"*. Górnictwo nagradza *"wykopanymi"* monetami w oparciu o moc obliczeniową.
W tym boomie na waluty kryptograficzne górnictwo może być lukratywnym biznesem, o ile jest prowadzony prawidłowo. Wybierając najbardziej wydajny i odpowiedni sprzęt oraz cel górniczy, cyfrowe górnictwo może zapewnić stabilną formę pasywnego dochodu.
## Mist
Przeglądarka do instalacji i użytkowania DApp
## Mooning bądź To the Moon
Określenie na bardzo wysoki i często dynamiczny wzrost kryptowaluty.
## MSP - Membership Service Provider
**Dostawca Usług Członkowskich** *(MSP)*. Sieć Hyperledger Fabric blockchain może być zarządzana przez jednego lub więcej MSP.
## Multi-signature (transaction)
Transakcje z użyciem wielu podpisów zapewniają dodatkową warstwę bezpieczeństwa, wymagają akceptacji transakcji przez wiele stron, określonej przez zasady *(wymagając więcej niż jednego klucza do autoryzacji transakcji.)*. Adresy z wieloma podpisami mają znacznie większą odporność na kradzież.
---
<center><h1>N</h1></center>
---
## Nagroda za blok *(Block reward)*
Nagroda/zachęta dla *"górnika"*, który z powodzeniem wyliczył hash w bloku transakcyjnym. Nagrody blokowe mogą być mieszaniną podstawowej nagrody i opłat transakcyjnych, w zależności od polityki stosowanej przez daną walutę kryptograficzną oraz tego, czy wszystkie monety zostały już z powodzeniem wydobyte. Obecna nagroda blokowa dla sieci Bitcoin wynosi 12,5 bitcoina za każdy blok.
## Niewymienny token (NFT)
Specjalny rodzaj tokena kryptograficznego, który jest reprezentacją unikalnego zasobu cyfrowego, który nie jest zamienny. Jest to kontrast w stosunku do walut kryptograficznych, takich jak Bitcoin, oraz wielu tokenów sieciowych lub użytkowych, które mają charakter wymienny.
## Node - Węzeł
Pełna kopia księgi obsługiwanej przez użytkownika na blockchain. Komputer podłączony do sieci blokchain jest określany jako **"węzeł"** *(z angielskiego node).*
## Nonce
Liczba używana tylko raz w komunikacji kryptograficznej *(często zawiera znacznik czasu).*
## Nothing a Stake problem
W wolnym tłumaczeniu - *"Nie ma problemu z stawką"*. Jest to spowodowane przez węzły walidatora zatwierdzające wszystkie transakcje na starym i nowym oprogramowaniu po wystąpieniu **hard fork'u**.
## NPM (Node Packing Manger)
Domyślny menedżer pakietów runtime enviroment node js. NMP zarządza zależnościami dla aplikacji.
---
<center><h1>O</h1></center>
---
## Oauth protocol
Otwarta autoryzacja to standard, który jest wykorzystywany przez usługi stron trzecich do przechowywania i rozpowszechniania informacji o użytkowniku bez ujawniania jego hasła.
## Ommer *(alias wujek z angielskiego Uncle)*
Blok, który został całkowicie wydobyty, ale nie został jeszcze dodany do blockchain.
## Oracle
Interfejs łączący inteligentne umowy i źródła danych. Oracle pomaga komunikować dane za pomocą inteligentnych kontraktów łączących świat rzeczywisty z siecią blockchain. Oracle znajduje i weryfikuje zdarzenia i przekazuje te informacje do inteligentnego kontraktu w ramach sieci blokchain.
---
<center><h1>P</h1></center>
---
## Peer to Peer - P2P
Model zdecentralizowany, w którym dwie strony realizują transakcję bez pośrednictwa strony trzeciej. Nabywca i sprzedawca wchodzą w bezpośrednią interakcję.
## PKI - Public Key Inftastructure
**Infrastruktura Klucza Publicznego** - Różne role, zasady i procedury niezbędne do tworzenia, zarządzania, dystrybucji, używania, przechowywania i unieważniania certyfikatów cyfrowych oraz zarządzania szyfrowaniem z kluczem publicznym.
## Płynność
Możliwość/Dostępność zamiany składnika aktywów na środki pieniężne, nie powodując drastycznej zmiany ceny danego środka trwałego.
## Podpis cyfrowy
Kod cyfrowy wygenerowany przez kodowanie kluczem publicznym, który jest dołączany do przesyłanego elektronicznie dokumentu w celu weryfikacji jego zawartości i tożsamości nadawcy.
## Portfel (dla kryptowalut)
Przechowuje aktywa cyfrowe, które posiadasz. Zazwyczaj zawiera klienta oprogramowania, który umożliwia dostęp do podglądu i tworzenia transakcji na określonym blockchain, do którego przeznaczony jest portfel. Portfel może być dostępny w trybie online, offline lub na urządzeniu fizycznym.
---
<a href="https://www.ledger.com?r=2897"><img width=728 height=90 alt="Ledger Nano S - The secure hardware wallet" src="https://www.ledgerwallet.com/images/promo/nano-s/ledger_nano-s_7-2-8x9-0.jpg"></a>
---
## Portfel sprzętowy
Urządzenie fizyczne do przechowywania kryptowalut, które może być podłączane do sieci w celu dokonywania transakcji. Służy również jako nasz prywatny *"bank"*.
## Potwierdzenie
Wskazanie, że transakcja w blockchain została zweryfikowana przez sieć *(górników)* poprzez wydobycie i dodana do sieci blockchain. Po potwierdzeniu transakcji nie można jej wycofać lub wydać podwójnie. Im więcej potwierdzeń transakcji, tym trudniej jest przeprowadzić atak na podwójne wydatkowanie *(double spend attack)*.
## Pragma(s) lub Pragma-line
Określa wersję kompilatora, z której korzysta inteligentna umowa.
## Proces konsensusu
Proces grupy osób odpowiedzialnych za prowadzenie księgi rozproszonej w celu osiągnięcia konsensusu co do jej zawartości.
## Proof of Activity
Aktywni interesariusze, którzy utrzymują pełny tryb pracy, są nagradzani.
## Proof of Authority
Mechanizm konsensusu w prywatnym blockchain, który przyznaje jeden klucz prywatny uprawniający do generowania wszystkich bloków.
## Proof of Burn
Dowód *"spalenia"* - Górnicy wysyłają monety na nieaktywny adres, który zasadniczo je *"spala"*. Spalenia są następnie rejestrowane na blockchain, a użytkownik jest nagradzany.
## Proof of Capacity
Dowód zdolności produkcyjnej/przepustowej. Planowanie dysku twardego *(przechowywanie rozwiązań na dysku twardym przed rozpoczęciem wydobycia)*. Dysk twardy z najszybszym rozwiązaniem wygrywa blok.
## Proof of Elapsed Time
Algorytm konsensualny, w którym węzły muszą czekać na losowo wybrany okres czasu, a pierwszy węzeł, który zakończy ten okres, jest nagradzany.
## Proof of Importance
**Dowodem znaczenia** to mechanizm konsensusu w ramach kryptowaluty NEM. Podobne do dowodu stawki: węzły muszą *"nadać"* ilość waluty, aby kwalifikować się do utworzenia bloków i są wybierane do utworzenia bloku w przybliżeniu proporcjonalnie do pewnego wyniku.
## Proof of Stake (PoS)
**Dowód stawki** *(PoS)* to algorytm konsensusu, który wybiera właściciela nowego bloku w oparciu o posiadany majątek lub (stawkę). *"Górnicy"* są wynagradzani walutami kryptograficznymi w oparciu o swoją stawkę. Stawka jest używana do obliczenia kwoty tej waluty, którą możesz wydobywać.
Im więcej posiadasz monet, tym więcej zyskujesz wydobywając je za pomocą tego protokołu.
## Proof of Work (PoW)
**Dowód pracy** *(PoW)* to algorytm konsensusu, który wymaga, aby użytkownik *"wydobył"* lub rozwiązał skomplikowaną zagadkę matematyczną w celu weryfikacji transakcji. *"Górnicy"* są wynagradzani walutami kryptograficznymi w oparciu o moc obliczeniową. Ten rodzaj konsensusu jest bardzo energochłonny.
## Protokół
Zestaw zasad określających sposób wymiany i przekazywania danych. Dotyczy to waluty kryptograficznej w blockchain w odniesieniu do reguł formalnych, które określają sposób wykonywania tych działań w konkretnej sieci.
## Przypadkowy FORK
Przypadkowy FORK zdarza się, gdy dwóch lub więcej górników znajduje blok niemal równocześnie. Jeden łańcuch staje się wtedy dłuższy niż drugi, a sieć ostatecznie rezygnuje z bloków, które znajdują się w krótszym łańcuchu. Bloki te są następnie klasyfikowane jako *„osierocone bloki”*.
## Punkt Konsensusu
Punkt - albo w czasie, albo zdefiniowany w kategoriach ustalonej liczby lub objętości rekordów, które mają być dodane do księgi - gdzie spotykają się strony w celu uzgodnienia stanu księgi.
---
<center><h1>R</h1></center>
---
## REST API (representational state transfer API)
Definiuje ograniczenia w oparciu o HTTP.
## ROI
Zwrot z inwestycji. Zyski - inwestycja początkowa
## RPC - Remote Procedure Calls
Protokół, który jest używany z jednego programu do żądania usługi na innym programie znajdującym się w sieci.
## RSA
System szyfrujący RSA do szyfrowania wiadomości przy użyciu klucza publicznego danej osoby, tak aby tylko ta osoba mogła odszyfrować wiadomość w rozsądnym czasie
---
<center><h1>S</h1></center>
---
## Satoshi
Satoshi odnosi się do najmniejszej jednostki waluty kryptograficznej Bitcoin 0.00000001 BTC. Nazwany na cześć twórcy protokołu Bitcoin Satoshi Nakamoto.
## Satoshi Nakamoto
Osoba fizyczna lub grupa, która stworzyła protokół Bitcoin po pomyślnym rozwiązaniu kwestii *"podwójnego wydatku"* w walucie cyfrowej.
## Scentralizowane/y
Utrzymywane przez centralną, autorytatywną lokalizację lub grupę.
## Scrypt
Scrypt jest rodzajem algorytmu kryptograficznego i jest wykorzystywany przez Litecoin. W porównaniu z SHA256 jest to szybsze, ponieważ nie zużywa tak dużo czasu przetwarzania.
## SDK
Zestaw do tworzenia oprogramowania zapewnia niezbędne narzędzia dla programisty do tworzenia oprogramowania na konkretnej platformie.
## SHA-256
SHA-256 jest elementem kryptograficznych funkcji skrótu **SHA-2** zaprojektowanych przez **NSA**. SHA to skrót od **Secure Hash Algorithm.** SHA-256 jest używany przez waluty kryptograficzne, takie jak Bitcoin: Górnictwo wykorzystuje SHA-256 jako dowód pracy *(PoW).*
## Sharding
Podzielenie blockchain na kilka mniejszych sieci składowych, zwanych *shardami*, zdolnymi do równoległego przetwarzania transakcji.
## Sieć rozproszona
Rodzaj sieci, w której moc obliczeniowa i dane są rozproszone w węzłach, a nie w scentralizowanym centrum danych.
## Sieć zamówień
Sieć komputerowa, która umożliwia węzłom współdzielenie zasobów.
## Skalowalność
Zmiana wielkości lub skali w celu sprostania wymaganiom sieci. Słowo to jest używane w odniesieniu do zdolności projektu typu blockchain do obsługi ruchu sieciowego, przyszłego wzrostu i przepustowości w zamierzonym zastosowaniu. Np. dla systemu płatności.
## Smart Contract (SM)
SM to inaczej Inteligentne kontrakty/umowy, których warunki są zapisywane w języku komputerowym zamiast w języku prawnym. Inteligentne kontrakty mogą być automatycznie realizowane przez system komputerowy, np. odpowiedni system księgi rozproszonej. Całość działa w sieci blockchain gdzie nie może zostać podrobiona.
## Soft Fork
Soft Fork różni się od Hard Fork-u tym, że tylko wcześniej ważne transakcje są unieważniane. Ponieważ stare węzły rozpoznają nowe bloki jako ważne, soft fork jest zasadniczo kompatybilny wstecz. Ten typ fork-u wymaga aktualizacji większości górników w celu wyegzekwowania, podczas gdy hard fork wymaga uzgodnienia nowej wersji przez wszystkie węzły.
## Solidity
Język programowania używany do pisania inteligentnych umów/kontraktów w sieci Ethereum.
## Stablecoin
Definicja waluty kryptograficznej opracowana w celu zminimalizowania skutków zmienności cen, takich jak powiązanie z walutą tradycyjną FIAT lub z towarami będącymi przedmiotem obrotu giełdowego takimi jak metale szlachetne. Teoretycznie pozostaje ona stabilna cenowo, ponieważ jest mierzona w stosunku do znanej ilości aktywów niepodlegających zmianom.
## Stake Weighting
Funkcja dowodu stawki, w której waga jego *„głosu”* jest funkcją proporcji posiadanych tokenów.
## STO - Security Token Offering
***Oferta Tokenu Bezpieczeństwa*** (STO) to scyfryzowana pochodna tradycyjnych papierów wartościowych w formie kryptowaluty. Podlega takim samym przepisom i pierwszeństwu orzecznictwa co tradycyjne papiery wartościowe. STO prowadzą do poprawy płynności rynku wtórnego, zmniejszenia kosztów przestrzegania przepisów, automatyzacji ograniczeń w handlu, zapewnienia częściowej własności oraz umożliwienia interoperacyjności aktywów.
---
<center><h1>T</h1></center>
---
## Testnet
Określenie dla testowej sieci blockchain stosowany przez programistów w celu zapobiegania wydatkowaniu środków na główny łańcuch.
## Transakcje zagregowane
Łączenie wielu transakcji w jedną, co pozwala na swapy bez zaufania i inne zaawansowane rozwiązania logiczne. Używane w kryptowalucie NEM.
## Trudność
Wskazanie, jak trudno jest zweryfikować bloki w procesie kopania kryptowalut metodą konsensusu Proof of Work. W sieci Bitcoin, trudność wydobycia dostosowuje bloki weryfikacyjne co 2016 bloków. Ma to na celu utrzymanie czasu weryfikacji bloków na poziomie dziesięciu minut.
## Token
Reprezentacja zasobów cyfrowych zbudowanych w oparciu o istniejący blockchain np. token **BAT** stworzony na technologii blockchain **Ethereum**.
---
<a href="https://brave.com/szy390"></a>
---
## Token Economics
Opracowanie, zaprojektowanie i wdrożenie systemu ekonomicznego opartego na technologii blockchain.
## Tokenless Ledger
Księga *"beztokenowa"* odnosi się do księgi rozproszonej, która nie wymaga rodzimej waluty do działania.
## Tożsamość cyfrowa
Tożsamość cyfrowa to tożsamość online lub sieciowa, przyjęta lub zgłoszona w cyberprzestrzeni przez osobę fizyczną, organizację lub urządzenie elektroniczne.
## Turing Complete
Turing complete oznacza zdolność maszyny do wykonywania obliczeń, do których jest zdolny każdy inny programowalny komputer. Przykładem tego jest maszyna wirtualna Ethereum (EVM).
---
<center><h1>U</h1></center>
---
## Ubuntu
Darmowy system operacyjny typu open source i dystrybucja linuksowa
## Unpermissioned ledgers
Księgi nieprzydzielone, takie jak Bitcoin, nie mają jednego właściciela - w rzeczywistości nie mogą być niczyją własnością. Celem księgi nieprzydzielonej jest umożliwienie każdemu wniesienia danych do niej i dla każdego, kto jest w posiadaniu identycznych kopii. Stwarza to opór cenzury, co oznacza, że żaden podmiot nie może zapobiec dodaniu transakcji do księgi. Uczestnicy zachowują integralność księgi poprzez osiągnięcie konsensusu co do jej stanu.
## UTXO - Unspent Transaction Outpust
Niewykorzystane środki są wykorzystywane do ustalenia, czy transakcja jest ważna.
---
<center><h1>V</h1></center>
---
## VYPER
Język programowania stworzony jako formalne wprowadzenie do inteligentnych umów.
---
<center><h1>W</h1></center>
---
## Waluta poza księgą rachunkową (Off-Ledger Currency)
Waluta wybita poza księgą i używana w księdze. Przykładem może być wykorzystanie ksiąg rozproszonych do zarządzania walutą krajową.
## Waluta w księdze rachunkowej
Waluta wybita w księdze i używana w księdze. Przykładem może być waluta kryptograficzna, Bitcoin.
## Whitepaper - Biała księga
Autorytatywny raport lub wniosek a nawet manifest, który jest wykorzystywany w społeczności internetowej 3.0 jako integralne narzędzie marketingowe w celu przyciągnięcia inwestorów, edukowania opinii publicznej na temat projektu i przedstawiania go firmom venture capital. Każdy poważny projekt kryptograficzny posiada przygotowany WhitePaper.
## Wieloryb
Ktoś, kto posiada bardzo dużą ilość danej kryptowaluty
## Wirtualna maszyna
Emulacja systemu komputerowego
## Wielkość bloku
Wielkość bloku odnosi się do liczby bloków połączonych razem w blockchain. Na przykład wysokość 0, byłaby pierwszym blokiem, który nazywany jest również blokiem **Genesis.**
---
<center><h1>Z</h1></center>
---
## Zamienność*(Fungibility)*
Możliwość zamiany towaru lub składnika aktywów z innymi pojedynczymi towarami lub aktywami tego samego rodzaju. Dotyczy **Corda Distributed Ledger.**
## Zdecentralizowane
Koncepcja wspólnej sieci rozproszonych komputerów *(lub węzłów)*, które mogą przetwarzać transakcje bez zlokalizowanego centralnie, zewnętrznego pośrednika.
## Zeppelin lub Open Zeppelin
Społeczność podobnie myślących deweloperów inteligentnych umów
**Jeśli chciałbyś/abyś abym publikował więcej tego typu treści lub po prostu masz ochotę wspomóc moje działania w Internecie, możesz to zrobić wysyłając mi dotacje:**
- **BTC:** ***3HRi7oF2W9au6hhWLjW7jEs3zDv15qYMdz***
- **ETH:** ***0x4b54c9beE08B20df6e230ba0863bC361de00503a***
- **NXS:** ***2SPALtnnYJgDi8NeeLdM19tCz3DCtMQzG4XVdQvdfiX9p6fLmBL***
- **BAT:** ***0x4b54c9beE08B20df6e230ba0863bC361de00503a***
---
<center><h4>Dziękuję! I do zobaczenia w kolejnym wpisie</h4></center>
---
